Tympanometria

Tympanometria – co to takiego...?

Tympanometria jest jednym z badań wchodzących w skład audiometrii impedancyjnej. Realizowana jest w formie akustycznego pomiaru zmian prędkości i ciśnienia akustycznego w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Na podstawie tych parametrów urządzenie pomiarowe (tympanometr) pozwala ocenić w jakim stopniu błona bębenkowa jest podatna na zmiany ciśnienia powietrza, generowane w zewnętrznym przewodzie słuchowym i jak odbija dźwięk. Ściśle rzecz biorąc, ocena podatności błony bębenkowej mierzona jest automatycznie przez sondę, szczelnie umieszczoną w przewodzie słuchowym zewnętrznym, która jednocześnie emituje ton kalibracyjny o częstotliwości 226Hz (u noworodków i niemowląt sugerowana częstotliwość tonu wynosi 1000Hz), generuje zmiany ciśnienia powietrza i mierzy natężenie fali dźwiękowej odbitej od błony bębenkowej. Sonda pomiarowa wyposażona musi być zatem w głośnik, mikrofon i pompę służącą do generowania wspomnianych zmian ciśnienia powietrza. Urządzenie pomiarowe, w automatyczny sposób odnotowuje zatem przy jakim ciśnieniu powietrza (pomiar najczęściej w zakresie od -400daPa do +200 daPa) błona bębenkowa odbija jak najmniej dźwięków (tj. przepuszcza je dalej do ucha środkowego). Tym samym pozwala wyznaczyć ciśnienie powietrza (szczyt krzywej tympanometrycznej – TPP) panujące w uchu środkowym Pacjenta. W rezultacie uzyskuje się wykres nazywany tympanogramem.

Tympanometria – jak się przygotować do badania?

Tympanometria, jak cała audiometria impedancyjna jest badaniem obiektywnym i nie wymaga czynnej współpracy ze strony Pacjenta. Należy jedynie zadbać o możliwość przeprowadzenia pomiarów w ciszy i spokoju. Przy zasadniczo czystym i drożnym przewodzie słuchowym zewnętrznym. Wykonując pomiar tympanometryczny, który z reguły twa klika sekund, pacjent powinien być biernie współpracujący. Spokojny, nie wyrywający sondy z przewodu słuchowego, nie ruszający nadmiernie głową, nie plączący. Może wręcz spać. Co niejednokrotnie jest dużym ułatwieniem w przypadku diagnostyki małych dzieci i niemowląt (często dopuszcza się również wykonywanie badania tympanometrycznego podczas karmienia piersią). De-facto, w trakcie kilkusekundowego pomiaru Pacjent nie powinien przełykać śliny, mówić, płakać, etc. W diagnostyce najmłodszych pacjentów często przydatne jest wcześniejsze przygotowanie i pozytywne nastawienie do badania. A wręcz zabawowa próba badania w domu…

Tympanometria – na jakie parametry zwracać uwagę...

W ocenie tympanogramu należy zwrócić uwagę nie tylko na sam wykres, ale również na cztery parametry, które pozwalają wiarygodnie zinterpretować wyniki:

  • objętość ucha (ECV-equivalent canal volume), reprezentująca objętość przewodu słuchowego zewnętrznego pomiędzy błoną bębenkową a końcówką sondy; pozwala ocenić ciągłość błony bębenkowe czy wręcz poprawność wykonania badania;
  • wysokość wierzchołka wykresu (SA-static acoustic admitance), reprezentująca podatność błony bębenkowej; pozwala ocenić ruchomość błony bębenkowej; położenie wierzchołka (TPP-tympanometric peak preasure), reprezentujące ciśnienie powietrza panujące w jamie bębenkowej;
  • gradient/kształt krzywej (TW/G-tympanometric width/gradient), wynikający ze stromość zboczy wykresu i reprezentujący plastyczność błony bębenkowej.

Tympanometria – interpretacja wyników...

Podkreślić należy już na wstępie, że każde wyniki badań diagnostycznych powinien interpretować lekarz, zapoznany z historią choroby pacjenta i znający treść wywiadu medycznego. Można jednak przyjąć, że tympanometria jest badaniem jakościowym i przyglądając się jej wynikom, w pewnym przybliżeniu, można zlokalizować niedosłuch oraz pośrednio wskazać jego przyczynę. Innymi słowy, nawet uzyskując prawidłowy wynik badania tympanometrycznego, nie można być pewnym diagnozy dotyczącej całościowego funkcjonowania zmysłu słuchu. Wyniki badania tympanometrycznego należy zawsze rozpatrywać w połączeniu z innymi pomiarami (np. audiometrią tonalną czy słuchowymi potencjałami wywołanymi, etc.), bowiem prawidłowy tympanogram świadczy tylko i wyłącznie o… prawidłowej podatności błony bębenkowej. Może być zatem przejawem zupełnie prawidłowo funkcjonującego ucha środkowego, ale może też skrywać niedosłuch odbiorczy (czuciowo-nerwowy).
Jednak wszelkiego rodzaju nieprawidłowości w wynikach badania tympanometrycznego, sugerujące przewodzeniową komponentę niedosłuchu, będą wskazywały na takie patologie jak: obecność wysięku w uchu środkowym, perforację błony bębenkowej, niedrożność przewodu słuchowego zewnętrznego, niedrożność trąbki słuchowej i podciśnienie w jamie bębenkowej (wciągnietą błonę bębenkową), zmiany oto- i tympanosklerotyczne, brak ciągłości łańcucha kosteczek słuchowych lub inne patologie w obrębie ucha środkowego i zewnętrznego. Od lat 70tych ubiegłęgo stulecia tympanogramy klasyfikuje się według podziału, który opracował James Jerger. Wyróżnia się zasadniczo 5 typów tympanogramów, a tak na prawdę3 zasadnicze: A, B i C. Uwzględniając podtypy oraz późniejsze modyfikacje, można zatem wyróżnić tympanogramy typu: A, As, Ad, B, Be, C1, C2 oraz D.