Audiometria tonalna
Audiometria tonalna – kilka słów wyjaśnień
Wartość diagnostyczna audiometrii tonalnej
Audiometria tonalna pozwala zweryfikować stan narządu zmysłu słuchu. Głównym celem tego badania jest diagnostyka poziomów progowych słyszenia. Pozwala ona określić: stopień (wielkość) ubytku słuchu, rodzaj ubytku oraz obszar słyszalności. Takie zdefiniowanie zakresu słyszenia u pacjentów odgrywa ważną rolę w diagnostyce uszkodzeń słuchu.
Wskazania i przeciwskazania do wykonania badania
- guzy mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, urazy głowy,
- praca w hałasie,
- przebyte choroby uszu w tym zapalenie ucha zewnętrznego /środkowego,
- podejrzenie ubytku słuchu,
- zaburzenia błędnika i problemy z równowagą,
- szumy uszne,
- niedosłuch wrodzony lub dziedziczny w rodzinie.
- badanie bezpośrednio po ekspozycji na duży hałas,
- badanie w trakcje infekcji, przeziębienia, kataru,
- obecność ciała obcego w uchu (w tym korka woskowinowego),
- uraz ucha lub aktywny ostry stan zapalny ucha,
- duży stopień niepełnosprawności intelektualnej pacjenta.
Sposób przygotowania do badania
Badanie wykonuje lekarz specjalista (laryngolog, audiolog), protetyk słuchu lub pracownik służby zdrowia specjalizujący się w chorobach narządu słuchu.
Podstawową czynnością przed rozpoczęciem badania jest przeprowadzenie wywiadu medycznego z pacjentem. Zebrane od pacjenta informacje o stanie zdrowia są kluczowe dla całego procesu diagnostyki.
Przed wykonaniem badania konieczna jest również otoskopia ucha – jest to sprawdzenie stanu ucha zewnętrznego i upewnienie się czy ucho pacjenta jest drożne i nie ma przeciwskazań
do wykonania testu. Jeżeli nawet jedno ucho będzie zatkane (np. przez zalegającą w nim wydzielinę), badanie słuchu zostanie przełożone do czasu, aż oboje uszu będą spełniały ten istotny warunek.
Krąży obiegowa opinia, że audiometria tonalna jest badaniem, które nie wymaga specjalnego przygotowania ze strony pacjenta. Owszem. Zanim jednak pacjent wejdzie do gabinetu
na umówione badanie, wskazany jest kilkuminutowy odpoczynek. Osoba zdyszana, zestresowana i zmęczona słabiej słyszy i ma gorszą koncentrację.
Ogólne zasady przeprowadzenia badania
Przed przystąpieniem do badania pacjentowi udzielana jest szczegółowa informacja na temat kolejności wykonywanych działań. Badanie odbywa się w specjalnie wygłuszonym pomieszczeniu tzw. kabinie ciszy, z przytłumionym światłem tak, aby zapewnić jak najbardziej komfortowe warunki dla badanego.
Audiometria tonalna opiera się na prezentowaniu różnych częstotliwości dźwięków
o zmiennym natężeniu i uzyskaniu od pacjenta informacji o najcichszym słyszanym przez niego poziomie dźwięku.
Badanie zazwyczaj podzielone jest na 3 etapy:
1 Etap
Badanie słuchu na drodze przewodnictwa powietrznego
Pacjentowi zakłada się na uszy specjalne słuchawki, przez które będzie podawany sygnał. Jeśli pacjent usłyszy dźwięk w słuchawkach sygnalizuje to naciskając przycisk, który trzyma w dłoni.
Każde ucho badane jest osobno, a badanie zaczyna się od ucha lepszego (lepiej słyszącego). Przed przystąpieniem do testu wykonuje się z pacjentem próbę pomiarową.
2 Etap
Badanie słuchu dla przewodnictwa kostnego
Tutaj pacjentowi zakłada się specjalną słuchawkę z przetwornikiem na przewodnictwo kostne, która przesyła dźwięki za pomocą emitowanych wibracji. Słuchawkę umieszcza się na wyrostku – na kości czaszki za uchem.
Pacjent sygnalizuje usłyszane dźwięki w taki sam sposób jak w pierwszym etapie badania.
Ważne! Jeśli wynik progu przewodnictwa powietrznego jest w normie, nie ma potrzeby wyznaczania przewodnictwa kostnego i ten element może zostać pominięty.
3 Etap
Oznaczenie progu UCL – tzw. progu dyskomfortu
Pacjentowi na słuchawkach podawany jest głośny sygnał ciągły, a zadaniem słuchacza jest naciśnięcie przycisku w momencie, kiedy głośność osiąga nieakceptowalny przez niego poziom. Taka reakcja wywołana wrażeniem dyskomfortu słuchowego, również niesie istotną informację diagnostyczną.
Istotne: szczególne warunki badania dotyczą pacjentów, u których jedno ucho jest znacznie słabsze niż drugie. Wtedy często konieczne jest podanie na słuchawce szumu do ucha lepiej słyszącego. Taki sygnał ma za zadanie „zagłuszyć” lepsze ucho i określa się to jako maskowanie. Osoba przeprowadzająca audiometrię tonalną dostosuje przebieg badania tak, aby uzyskać rzetelny wynik.
Czas oczekiwania na wynik oraz omówienie audiogramu
Wynik badania podawany jest od razu po zakończeniu testu.
Dane zebrane podczas badania słuchu przedstawione są w postaci audiogramu – graficznej prezentacji krzywej progu słyszenia. Ucho prawe oznaczone jest kolorem czerwonym, natomiast ucho lewe – kolorem niebieskim.
Wynik badania zostaje naniesiony na wykresie, na dwóch osiach:
- poziomej – przedstawia częstotliwości dźwięku, wyrażone w hercach [Hz], od lewej strony rozpoczynają się dźwięki o niskiej częstotliwości, a im bardziej w prawo tym dźwięk jest wyższy;
- pionowej – to natężenie dźwięku, mierzone w decybelach [dB], od góry osi do dołu prezentowany jest wzrost głośności prezentowanego sygnału.
Audiogram przedstawia progi słyszalności dla poszczególnych częstotliwości, które połączone są linią ciągłą lub przerywaną.
Linią ciągłą prezentowana jest krzywa powietrzna (wynik badania dla przewodnictwa powietrznego na słuchawkach nausznych), a linią przerywaną – krzywa kostna (wynik badania dla przewodnictwa kostnego z udziałem wibratora kostnego) znajduje się ona nad linią krzywej powietrznej.
Najniżej na siatce audiogramu umiejscowione są symbole progu dyskomfortu UCL. Jest to obszar pomiędzy progiem słyszenia a zbyt głośnym, nieakceptowalnym dla słuchacza poziomem głośności.
W audiometrii tonalnej wyznaczenie UCL nie jest obowiązkowe, jednakże badanie zawierające ten element pozwala na szczegółową analizę całego zakresu słyszenia i jest istotny w przypadku ubytków słuchu.
Poniżej przedstawiamy przykładowy audiogram dla:
Słuch prawidłowy
Niedosłuch przewodzeniowy
Niedosłuchu odbiorczego
Niedosłuchu mieszanego
Uraz akustyczny
Zastosowanie w audiometrii tonalnej różnych słuchawek, dobór odpowiedniej metody pomiarowej, a w konsekwencji tego – analiza wyznaczonych krzywych, pozwalają na ocenę sprawności zmysłu słuchu, dając również informację czy potrzebna jest dalsza diagnostyka lub konsultacja lekarska.
Właściwą interpretację wyniku należy pozostawić specjaliście wykonującemu badanie. Każdy wynik należy rozpatrywać indywidualnie, biorąc pod uwagę uzyskane parametry, zależności między nimi oraz informacje uzyskane z wywiadu z pacjentem (wiek, stan zdrowia, styl życia, występujące objawy, przyjmowane leki).
Audiogram a wynik w decybelach
W audiometrii tonalnej, oprócz zapisu graficznego, po zakończonym badaniu otrzymywany jest również wynik liczbowy, podawany w decybelach (dB).
Zgodnie z wytycznymi NFZ stopień uszkodzenia słuchu określa się wg. normy WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) z 1997 roku. Jest to klasyfikacja, która określa ilościowy ubytek słuchu.
Stopień uszkodzenia słuchu
Słuchu prawidłowego
Słuch prawidłowy
0 - 25 dB HL
Lekki stopień uszkodzenia słuchu
26 - 40 dB HL
Umiarkowany stopień uszkodzenia słuchu
41 - 60 dB HL
Znaczny stopień uszkodzenia słuchu
61 - 80 dB HL
Głęboki stopień uszkodzenia słuchu
> 81 dB HL
Czy można wykonywać audiometrię tonalną u dzieci?
Audiometria tonalna jest badaniem subiektywnym i wymaga współpracy z pacjentem. Badanie to wymaga skupienia uwagi na ok. 10-15 min i odpowiedniej koncentracji w celu udzielania powtarzalnych odpowiedzi na podawane dźwięki.
Przeciętnym wiekiem od którego takie badanie jest możliwe jest ok. 5 lat, jednak zdarza się że można takie badanie wykonać u dzieci dużo młodszych. Doświadczony protetyk słuchu potrafi współpracować z małymi pacjentami i w sposób zabawowy zachęcić do bawienia się z dzieckiem dźwiękiem co pozwala określić próg słyszenia na konkretnych częstotliwościach.
W przypadku braku możliwości wykonania badania można spróbować wykonać badanie audiometrii zabawowej lub w przypadku nadal niewystarczającej współpracy w przypadku niemowlaków lub bardzo małych dzieci serii badań obiektywnych takich jak: ABR, ASSR, otoemisja czy tympanometria.
Audiometria tonalna w gabinetach TJaudio i Marmed
Każda osoba, która chce sprawdzić kondycję swojego słuchu, może umówić się na takie badanie do jednego z gabinetów TJaudio lub Marmed na terenie całego kraju. W naszych gabinetach wykonujemy audiometrię tonalną bezpłatnie! Nie wymagamy skierowania od lekarza rodzinnego, oferujemy krótki czas oczekiwania na wizytę, badania przeprowadzamy z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu diagnostycznego.
Zapraszamy!