Niedosłuch jest coraz częściej spotykanym problemem zdrowotnym, który może dotknąć każdego człowieka, niezależnie od jego wieku czy płci. Ubytek słuchu w sposób znaczący obniża jakość życia chorego, powoduje trudności w komunikacji, które mogą prowadzić do wycofania się z życia społecznego, towarzyskiego czy nawet rodzinnego. Poczucie osamotnienia i izolacji oraz niska samoocena negatywnie wpływają na psychikę, co sprzyja rozwijaniu się depresji.
Urządzenia wspomagające słuch są skutecznym antidotum na takie problemy. Dzięki nim osoby głuche i niedosłyszące mogą prowadzić aktywne, niezależne i całkowicie satysfakcjonujące życie, lepiej radząc sobie z wyzwaniami, które stawia przed nimi codzienne funkcjonowanie w świecie pełnym dźwięków.
Aparat słuchowy umożliwia osobom z niedosłuchem lepsze rozumienie mowy, komunikację z otoczeniem oraz uczestnictwo w codziennych aktywnościach. Wybór odpowiedniego aparatu słuchowego nie jest prosty — zależy od stopnia ubytku słuchu, stylu życia, preferencji estetycznych oraz zdolności manualnych użytkownika — warto skorzystać z porady profesjonalnego protetyka słuchu.
- Aparaty słuchowe zauszne (BTE — Behind The Ear). Nosi się je za małżowiną uszną, a przewód łączy urządzenie z wkładką douszną umieszczoną w przewodzie słuchowym. Są bardziej widoczne od aparatów wewnątrzusznych i wewnątrzkanałowych, ale są też bardzo skuteczne i trwałe. Sprawdzają się zwłaszcza u dzieci, seniorów i osób z głębokim ubytkiem słuchu, ponieważ są proste w obsłudze i można je wyposażyć w mocniejsze baterie.
- Aparaty słuchowe wewnątrzuszne (ITE — In The Ear). Nosi się je w małżowinie usznej, przystosowane są dla osób z lekkim i umiarkowanym niedosłuchem, dzięki łatwej obsłudze sprawdzają się u osób mających trudności manualne.
- Aparaty słuchowe wewnątrzkanałowe (ITC — In The Canal). Całkowicie ukryte wewnątrz kanału słuchowego są najbardziej dyskretne. Ich obsługa może być problematyczna dla osób z ograniczoną zręcznością manualną.
- Aparaty słuchowe na przewodnictwo kostne. Omijają ucho zewnętrzne i środkowe, przesyłając dźwięk za pośrednictwem kości czaszki. Przeznaczone są dla osób, które nie mogą używać tradycyjnych aparatów.
- Zastosowanie: dla osób z przewodzeniowym ubytkiem słuchu lub osób, które nie mogą nosić tradycyjnych aparatów słuchowych.
- Znaczenie: umożliwiają słyszenie osobom z różnymi rodzajami ubytków słuchu, które nie mogą być skorygowane tradycyjnymi aparatami słuchowymi.
Postęp techniczny sprawia, że nowoczesne aparaty słuchowe są wyposażone w wiele zaawansowanych funkcji, które poprawiają komfort użytkowania i zwiększają efektywność:
- Funkcja automatycznego dostosowania ustawień urządzenia w zależności od otoczenia i poziomu hałasu.
- Funkcja redukcji szumów. Identyfikuje i redukuje niechciane odgłosy tła, takie np. jak hałas uliczny.
- Mikrofony kierunkowe ułatwiające rozumienie mowy w trudnych warunkach akustycznych.
- System lokalizacji dźwięku, który pozwala lepiej orientować się w przestrzeni, zwłaszcza w środowiskach dynamicznych.
- Funkcja Bluetooth umożliwiająca bezprzewodową łączność z innymi urządzeniami, np. z telefonem, telewizorem czy systemem audio.
- Zdalne sterowanie ustawieniami aparatu za pomocą aplikacji mobilnych.
- Monitorowanie stanu zdrowia. Oprogramowanie urządzenia umożliwia pomiar tętna, poziomu aktywności czy ilości kroków, pozwala też wykryć ewentualny upadek użytkownika.
- Funkcja eliminacji sprzężenia zwrotnego (tzw., efektu echa), które mogłoby wystąpić w przypadku wzmacniania dźwięków.
- Funkcja przypomnienia o serwisie i konserwacji urządzenia.
- Funkcje identyfikacji dźwięków, adaptacji do warunków akustycznych, korekcji mowy i personalizacji dźwięku — poprawiają rozumienie rozmówców i zwiększają komfort i zadowolenie z użytkowania aparatów.
- Funkcja ochrony słuchu, np. przed ekstremalnym poziomem hałasu.
Implanty ślimakowe
Implanty ślimakowe to zaawansowane urządzenia medyczne, które pomagają osobom z ciężką utratą słuchu lub głuchotą. Składają się z części zewnętrznej (mikrofon, procesor mowy i nadajnik) noszonej zazwyczaj za uchem oraz z części wewnętrznej (odbiornik i elektrody) wszczepionej do ślimaka. Mikrofon rejestruje dźwięki i przekazuje je do procesora mowy, który przetwarza sygnały i przesyła je do elektrody w ślimaku. Elektrody stymulują nerwy słuchowe w ślimaku, co pozwala na percepcję dźwięków.
Zabieg implantowania wymaga operacji chirurgicznej i późniejszej rehabilitacji polegającej na nauce dostosowywania się do nowego sposobu słuchania. Implanty ślimakowe są przeznaczone dla osób z poważnymi problemami ze słuchem, które nie mogą uzyskać zadowalających rezultatów za pomocą tradycyjnych aparatów słuchowych.
Systemy wspomagające słyszenie (SWS)
System wspomagający słyszenie to technologia zaprojektowana w celu poprawy słyszenia i rozumienia dźwięków, szczególnie w trudnych warunkach akustycznych, takich jak hałaśliwe środowiska lub rozmowy w dużych grupach. Systemy te są często używane przez osoby z problemami ze słuchem, ale mogą być także pomocne dla każdego, kto chce poprawić jakość słuchu w specyficznych sytuacjach.
- System FM (Frequency Modulation). Wykorzystuje fale radiowe do przesyłania dźwięku z mikrofonu do odbiornika. Mikrofon jest noszony przez osobę mówiącą lub umieszczony blisko źródła dźwięku, a sygnał jest bezprzewodowo przesyłany do odbiornika, np. aparatu słuchowego czy słuchawek. Ma zastosowanie w szkołach, salach wykładowych, w miejscach pracy oraz w innych sytuacjach, gdzie istotna jest jasność i wyrazistość mowy w hałaśliwych środowiskach.
- System IR (Infrared — podczerwień). Wykorzystuje podczerwień do przesyłania dźwięków. Mikrofon ulokowany w pobliżu źródła dźwięku wysyła go bezprzewodowo do odbiornika wyposażonego w słuchawki lub podłączonego do aparatu słuchowego. System idealnie sprawdza się w teatrach, kinach czy salach konferencyjnych.
- System Bluetooth. Dźwięki przesyłane są z różnych urządzeń (telefon, telewizor, komputer) bezpośrednio do aparatu słuchowego czy słuchawek.
- System z mikrofonami kierunkowymi. Mikrofony skupiają się na dźwiękach z określonego kierunku, tłumiąc jednocześnie hałasy z innych stron. Mogą być używane w połączeniu z innymi systemami lub z aparatami słuchowymi.
Wybór odpowiedniego systemu wspomagającego słyszenie zależy od indywidualnych potrzeb i miejsca, w którym będzie używany. Warto go stosować tam, gdzie aparat słuchowy nie zawsze jest skuteczny.
System pętli indukcyjnej
Technologia ta wspomaga słyszenie, umożliwiając osobom z aparatami słuchowymi i implantami ślimakowymi lepsze odbieranie ważnych dźwięków, niezakłócone hałasami środowiska. Stosowana jest w miejscach publicznych, takich jak kościoły, sale wykładowe, dworce, lotniska, teatry czy urzędy.
Dźwięk, zbierany przez mikrofon, przekształcany jest na sygnał elektryczny i przesyłany przez pętlę indukcyjną utworzoną z przewodu umieszczonego wokół pomieszczenia lub terenu, w którym system ma działać. Przepływający prąd generuje zmienne pole magnetyczne wychwytywane przez cewkę indukcyjną (T — coil) umieszczoną w aparacie słuchowym bądź implancie ślimakowym. Cewka z powrotem przekształca impulsy magnetyczne na sygnał dźwiękowy, który odtwarzany jest bezpośrednio w uchu użytkownika. Dzięki temu odbierany dźwięk jest wyraźny, niezakłócony hałasami ze środowiska.
Należy pamiętać, że system działa tylko z aparatami słuchowymi lub implantami ślimakowymi wyposażonymi w cewkę indukcyjną. Nie wszystkie aparaty słuchowe mają tę funkcję, dlatego warto rozważyć ten aspekt przed podjęciem decyzji o zakupie urządzenia.
Podsumowanie
Urządzenia wspomagające słyszenie to praktycznie jedyny możliwy sposób na przywrócenie słuchu gdy ubytek jest trwały. Ich zastosowanie umożliwia prowadzenie pełnego, aktywnego i satysfakcjonującego życia. Rozwój technologiczny sprawił, że takie urządzenia są powszechnie dostępne, a dofinansowanie nich (np. z NFZ czy z PFRON) znacząco obniża koszty ich zakupu.
