Stroiki są nieskomplikowanymi i niedrogimi narzędziami często stosowanymi w audiologii i w otolaryngologii do podstawowych badań słuchu, zwłaszcza gdy dostęp do zaawansowanego sprzętu audiometrycznego jest ograniczony. Próby stroikowe to jedna z metod wykorzystywanych w diagnostyce zaburzeń słuchu. Metoda jest całkowicie bezpieczna, nieinwazyjna i bezbolesna. Jako badanie subiektywne — wymaga współpracy ze strony pacjenta.
Wskazania do przeprowadzenia prób stroikowych
Próby stroikowe to prosty i skuteczny sposób oceny słuchu nie wymagający użycia skomplikowanego sprzętu. Wykorzystuje się je w wielu sytuacjach:
- przesiewowe badania słuchu. Próby stroikowe są prostym i skutecznym sposobem na wykrycie ewentualnych problemów ze słuchem,
- ocena stopnia ubytku słuchu,
- określenie rodzaju ubytku słuchu. Próby stroikowe pozwalają odróżnić ubytek przewodzeniowy (problemy w uchu zewnętrznym lub środkowym) od ubytku odbiorczego (uszkodzenie ucha wewnętrznego lub nerwu słuchowego),
- diagnostyka chorób ucha. Próby stroikowe są przydatne w diagnostyce wielu schorzeń, np. otosklerozy, zapalenia ucha, czy uszkodzenia nerwu słuchowego,
- monitorowanie postępów leczenia. Próby stroikowe mogą też służyć do oceny skuteczności terapii farmakologicznej czy chirurgicznej — poprzez porównanie wyników przed leczeniem, w jego trakcie i po leczeniu,
- w kontekście neurologicznym. Próby stroikowe mogą być pomocne w diagnostyce chorób neurologicznych wpływających na zdolność słyszenia, np. choroby Alzheimera czy stwardnienia rozsianego.
Próby stroikowe. Próba Rinnego
Próba Rinnego polega na mierzeniu i porównywaniu czasu trwania przewodnictwa powietrznego i przewodnictwa kostnego. W trakcie testowania jednego ucha — drugie powinno być zagłuszone. Wprawiony w drgania stroik (kamerton) przykłada się podstawą do wyrostka sutkowatego (jest to część kości skroniowej ulokowana tuż za uchem), a zadaniem badanego jest wskazanie momentu, w którym przestał go słyszeć. Wtedy wciąż drgające urządzenie ustawia się równolegle do małżowiny w odległości ok. 1 – 2 cm. Jeżeli pacjent nadal nie słyszy dźwięku kamertonu — badanie powtarza się w kolejności odwrotnej; jeżeli słyszy, mierzy się czas do chwili gdy pacjent zgłosi, że stroik przestał być słyszalny. Możliwe wyniki:
- Słuch prawidłowy. Przewodnictwo powietrzne trwa trzy razy dłużej od kostnego – wynik Rinnego dodatni.
- Niedosłuch przewodzeniowy. Przewodnictwo kostne trwa dłużej od powietrznego – wynik Rinnego ujemny.
- Niedosłuch odbiorczy. Przewodnictwo powietrzne trwa dłużej od kostnego, ale oba czasy są krótsze niż przy prawidłowym słuchu.
Próby stroikowe. Próba Webera
Dzięki próbie Webera można ocenić kierunek lateralizacji (stronniczości) dźwięku. Próba polega na przyłożeniu podstawy kamertonu do środka podstawy czaszki, czoła, nasady nosa lub do zębów siekaczy. Badany określa czy w obu uszach słyszy dźwięk stroika jednakowo, czy w którymś uchu lepiej/gorzej. Możliwe wyniki:
- Słuch prawidłowy – dźwięk słyszalny w obydwu uszach jednakowo, brak lateralizacji dźwięku, tzw. dźwięk w głowie.
- Jednostronny niedosłuch odbiorczy – lateralizacja do ucha zdrowego.
- Jednostronny niedosłuch przewodzeniowy – lateralizacja do ucha chorego.
- Jednostronny niedosłuch mieszany – lateralizacja do ucha chorego przy zachowanej rezerwie ślimakowej lub do ucha zdrowego przy braku rezerwy ślimakowej. Rezerwa ślimakowa występuje gdy różnica pomiędzy przewodzeniem powietrznym a kostnym wynosi co najmniej 15 decybeli.
- Obustronny niedosłuch odbiorczy – lateralizacja do ucha lepiej słyszącego.
- Obustronny niedosłuch przewodzeniowy – lateralizacja do ucha gorzej słyszącego.
- Niedosłuch przewodzeniowy jednego ucha i niedosłuch odbiorczy drugiego ucha – lateralizacja do ucha z niedosłuchem przewodzeniowym.
Próba Schwabacha
Test polega na porównaniu przewodnictwa kostnego badanego z przewodnictwem kostnym badającego – przy założeniu, że badający słyszy prawidłowo. Drgający stroik przystawia się do wyrostka sutkowatego pacjenta, a w momencie gdy badany przestaje słyszeć – do wyrostka sutkowatego badanego. Możliwe wyniki:
- Słuch prawidłowy – czasy trwania przewodnictwa kostnego badanego i badającego są zbliżone.
- Niedosłuch odbiorczy – czas trwania przewodnictwa kostnego badanego jest krótszy niż badającego.
- Niedosłuch przewodzeniowy – czas trwania przewodnictwa kostnego badanego jest dłuższy niż badającego.
