Jesień często wiąże się z brzydką pogodą, chłodem i przygnębiającą atmosferą. Coraz krótsze dni i coraz dłuższe, ciemne wieczory wpływają negatywnie na nastrój, mogą prowadzić do apatii i sezonowej depresji (SAD). Wilgoć w powietrzu sprzyja rozwojowi pleśni oraz grzybów, co nasila alergie. Chłód i zmienne warunki pogodowe zniechęcają do aktywności na świeżym powietrzu – brak ruchu i znikoma ekspozycja na promienie słoneczne, przyczyniają się do obniżenia naturalnej odporności organizmu. Stajemy się bardziej podatni na grypę i przeziębienie, nasilają się objawy chorób przewlekłych, a wszystko to może także powodować problemy ze słuchem.
Typowe jesienne dolegliwości
Jesień to czas, kiedy zmiany pogodowe, krótsze dni i obniżenie temperatury mogą wpływać na zdrowie. Oto niektóre z najczęstszych dolegliwości zdrowotnych, które mogą pojawić się wraz z końcem lata:
- Przeziębienie i grypa. Jesienna aura i osłabienie układu odpornościowego sprzyjają rozwojowi infekcji wirusowych. Jesienią przypada szczyt zachorowań na przeziębienie i grypę – objawiają się, między innymi, kaszlem, katarem, bólem gardła, gorączką i ogólnym osłabieniem.
- Angina. Ostre zapalenie migdałków podniebiennych i gardła – infekcja (najczęściej bakteryjna) jest powszechna jesienią zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Jej główne objawy to: ból gardła, wysoka gorączka, powiększone migdałki, powiększone węzły chłonne szyi, osłabienie ogólne, bóle głowy i mięśni.
- Alergie sezonowe. Jesienne, wilgotne warunki sprzyjają rozwojowi pleśni, grzybów i roztoczy. Te alergeny mogą powodować kichanie, katar, swędzenie i łzawienie oczu, a czasami wywoływać objawy astmy. Powszechną dolegliwością jest alergiczny nieżyt nosa – katar sienny.
- Depresja sezonowa (SAD — Sezonowe Zaburzenie Afektywne). Mniej światła dziennego i słaba aktywność słońca wpływa na poziom serotoniny (tzw. hormonu szczęścia) i melatoniny (tzw. hormonu snu). Niedobór tych czynników może powodować obniżenie nastroju, apatię, problemy ze snem, a nawet depresję.
- Bóle stawów. Zwłaszcza osoby zmagające się z chorobami reumatycznymi mogą odczuwać nasilenie bólu stawów w chłodne i wilgotne dni.
- Zaburzenia snu. Zmiana rytmu biologicznego może wpływać na jakość i ilość snu, prowadząc do problemów z zasypianiem i uczucia ciągłego zmęczenia.
- Infekcje zatok. Chłodniejsze dni mogą prowadzić do częstszych infekcji zatok, objawiających się bólem głowy, uczuciem zatkanego nosa, zatkanego ucha oraz bólem w okolicach czoła, uszu i oczu.
- Choroby przewlekłe. Jesienne warunki mogą nasilać objawy chorób serca i stawów, astmy, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, POChP oraz innych schorzeń chronicznych.
Większość z tych dolegliwości może pośrednio lub bezpośrednio wpływać na funkcjonowanie naszego słuchu.
Przeziębienie i grypa a problemy ze słuchem
Infekcje wirusowe górnych dróg oddechowych, takie jak grypa czy przeziębienie, mogą rozprzestrzeniać się na sąsiednie obszary, wywołując również problemy ze słuchem:
- Zapalenie trąbki Eustachiusza,
- Zapalenie ucha środkowego (ostre, przewlekłe, wysiękowe).
- Szumy uszne,
- Perforacja błony bębenkowej,
- Zapalenie ucha wewnętrznego (błędnika).
Mogą wtedy wystąpić takie objawy jak uczucie zatkania i pełności w uchu, niedosłuch (o różnym nasileniu), dzwonienie, brzęczenie albo szum w uszach, ból, ropne wycieki z ucha, zawroty głowy, a także gorączka, nudności i wymioty.
Większość problemów ze słuchem wywołanych przez przeziębienie i grypę ma charakter tymczasowy i ustępuje po wyleczeniu infekcji. Jednak długotrwałe lub nawracające infekcje mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń, dlatego tak ważne jest całkowite ich wyleczenie.
Angina a problemy ze słuchem
Angina, zwłaszcza w postaci anginy ropnej (bakteryjne zapalenie migdałków), może mieć negatywny wpływ na słuch, głównie poprzez komplikacje związane z infekcjami ucha i dróg oddechowych. Podobnie jak przeziębienie i grypa, może doprowadzić do zapalenia ucha środkowego, zablokowania trąbki Eustachiusza czy do perforacji błony bębenkowej.
W przypadku powikłań, takich np. jak ropień okołomigdałkowy, nacisk na sąsiednie struktury może powodować problemy ze słuchem. W rzadkich przypadkach (ale bardzo niebezpiecznych dla zdrowia) nieleczona angina może prowadzić do zakażeń ogólnoustrojowych (np. sepsy) i do trwałego uszkodzenia ucha wewnętrznego.
Alergie sezonowe a problemy ze słuchem
Alergia może wpływać na słuch w różnorodny sposób, głównie przez wywoływanie stanów zapalnych w górnych drogach oddechowych oraz w obrębie ucha. Jeżeli zauważymy u siebie, oprócz typowych objawów alergii, także:
- Uczucie zatkanego ucha,
- Tymczasowe pogorszenie słuchu,
- Szumy uszne (tinnitus),
- Częste infekcje ucha,
- Zawroty głowy lub zaburzenia równowagi (w rzadkich przypadkach).
Może to świadczyć, że alergia negatywnie wpływa na nasz słuch. Warto monitorować objawy i w przypadku przewlekłych problemów ze słuchem, skonsultować się z lekarzem, aby zastosować odpowiednie leczenie alergii oraz ewentualnych powikłań w obrębie uszu.
Infekcje zatok a problemy ze słuchem
Jesienią zwiększa się ryzyko infekcji zatok, które mogą powodować ból w okolicy uszu i głowy. Związany z tym stan zapalny może prowadzić do gromadzenia się płynu w uchu środkowym i zaburzenia słuchu. Obrzęk i nacisk spowodowany infekcją zatok mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie trąbki Eustachiusza, co z kolei prowadzi do problemów z ciśnieniem w uchu środkowym i tymczasowej utraty słuchu.
Jak zapobiegać jesiennym dolegliwościom?
Jesienne dolegliwości zdrowotne, takie jak przeziębienia, grypa, alergie sezonowe, infekcje zatok i zapalenia uszu, mogą negatywnie wpływać na słuch, głównie przez blokowanie trąbki Eustachiusza, gromadzenie się płynu w uchu środkowym i rozwój infekcji. Większość z tych problemów jest tymczasowa i ustępuje po wyleczeniu choroby, ale nieleczone infekcje mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń słuchu.
Aby zapobiegać jesiennym dolegliwościom zdrowotnym, warto wzmocnić odporność i podejmować działania profilaktyczne, które mogą zmniejszyć ryzyko infekcji, alergii czy innych typowych problemów zdrowotnych.
- Dieta bogata w składniki odżywcze i probiotyki. Owoce, warzywa, orzechy, pełnoziarniste produkty, naturalne jogurty, kefiry i kiszonki wzmacniają układ odpornościowy. Ze względu na obniżoną ekspozycję słońca warto też rozważyć suplementację witaminy D.
- Higiena. Systematyczne mycie rąk, unikanie dotykania oczu, nosa i ust (zwłaszcza w miejscach publicznych) oraz dezynfekcja często dotykanych powierzchni (np. klamek) zapobiega rozprzestrzenianiu się wirusów i bakterii chorobotwórczych.
- Aktywność fizyczna. Regularne ćwiczenia i spacery na świeżym powietrzu wzmacniają naturalną odporność organizmu i zdrowie układu oddechowego.
- Unikanie stresu i dbanie o sen. Stres i brak odpowiedniej ilości snu osłabiają układ odpornościowy.
- Unikanie przeziębień i grypy. Coroczne szczepienie przeciw grypie to jedna z najskuteczniejszych metod zapobiegania tej chorobie. Starajmy się także unikać bliskiego kontaktu z chorymi i dbajmy o odpowiedni poziom wilgotności w pomieszczeniach, w których przebywamy.
- Zapobieganie alergiom. Wietrzenie pomieszczeń, regularne sprzątanie oraz stosowanie filtrów powietrza mogą zmniejszyć ilość alergenów w domu. Jeśli cierpisz na jesienne alergie, skonsultuj się z lekarzem w sprawie odpowiednich metod leczenia, które mogą złagodzić objawy i zapobiec powikłaniom.
- Zadbanie o uszy i zatoki. Dbaj o higienę uszu, ale nie używaj patyczków higienicznych, które mogą uszkodzić błonę bębenkową lub wepchnąć woskowinę głębiej do przewodu słuchowego zatykając ucho. Regularne inhalacje z użyciem soli fizjologicznej lub olejków eterycznych (np. eukaliptusowego) mogą pomóc w oczyszczeniu zatok i w zapobieganiu infekcjom górnych dróg oddechowych.
- Odpowiedni strój. Warto ubierać się „na cebulkę”, aby dopasować ubiór do zmiennych warunków atmosferycznych. Ważne, aby chronić się przed zmarznięciem i przemoczeniem zwłaszcza głowę, uszy, szyję i stopy.
Zapobieganie jesiennym dolegliwościom zdrowotnym wymaga wszechstronnego podejścia: wzmacniania odporności, utrzymania odpowiedniej higieny, dbania o nawodnienie i regularnej aktywności fizycznej. Ważne, by reagować już na pierwsze objawy choroby — ich lekceważenie lub ignorowanie może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
