Słuch odgrywa kluczową rolę w rozwoju człowieka — wpływa na wiele obszarów jego życia już od pierwszego dnia po urodzeniu. Niedosłuch u dziecka może prowadzić do poważnych problemów, zwłaszcza jeśli nie zostanie szybko wykryty i odpowiednio leczony. Najważniejsze skutki to opóźnienia w rozwoju mowy i języka, trudności edukacyjne, problemy emocjonalne i społeczne oraz problemy z bezpieczeństwem. Wczesna diagnoza i interwencja, np. zastosowanie aparatów słuchowych, mogą znacząco poprawić funkcjonowanie dziecka, zapewnić mu możliwość prawidłowego rozwoju i zminimalizować długofalowe skutki ubytku słuchu.
Czy aparaty słuchowe są wskazane dla dzieci?
Aparaty słuchowe można, a nawet trzeba, stosować u dzieci już od pierwszych miesięcy życia — od momentu, gdy zostanie zdiagnozowany u nich niedosłuch. W Polsce (a także w innych krajach) przeprowadza się badania przesiewowe słuchu u noworodków, przeważnie już w szpitalu, tuż po urodzeniu. W przypadku stwierdzenia problemów wczesne rozpoczęcie leczenia i właściwy dobór aparatu przez specjalistów (audiologa czy protetyka słuchu) – umożliwią dziecku rozwój w tempie zbliżonym do tempa jego rówieśników o prawidłowym słuchu.
Jakimi cechami powinien charakteryzować się aparat słuchowy dla dziecka?
Aparat słuchowy dla dziecka powinien charakteryzować się trwałością, bezpieczeństwem i wygodą użytkowania. Musi dostarczać dźwięk wysokiej jakości, być łatwy w obsłudze i zapewniać możliwość dopasowywania go do rosnącego ucha. Także atrakcyjny wygląd odgrywa ważną, ułatwia akceptację aparatu przez dziecko
- Bezpieczeństwo. Aparat powinien być odporny na wstrząsy, pot, kurz i wilgoć — dzieci prowadzą aktywne życie i mogą narażać urządzenie na ekstremalne warunki. Powinien być wykonany z materiałów niewywołujących alergii i posiadać zabezpieczenie uniemożliwiające przypadkowe otwarcie komory baterii (niewielka bateria może zostać połknięta przez dziecko).
- Dostosowanie do rosnącego ucha. Cechą aparatu powinna być łatwość dopasowania urządzenia do rozwijającego się narządu słuchu dziecka.
- Wysoka jakość dźwięku. Aparat powinien wzmacniać dźwięki mowy, redukować szumy otoczenia, posiadać mikrofony kierunkowe – cechy niezbędne do zapewnienia prawidłowego słyszenia, zwłaszcza w hałaśliwym środowisku.
- Funkcje wspomagające mówienie i naukę języka. Aparat powinien być zaprojektowany z myślą o wspomaganiu słyszenia dźwięków mowy. Pomoże to dziecku w lepszym słyszeniu, rozumieniu i kontrolowaniu także własnego głosu, co sprzyja rozwojowi języka.
- Łatwość obsługi. Aparat powinien być łatwy w obsłudze dla rodziców i dzieci oraz być wyposażony w baterię o długiej żywotności lub w akumulator.
- Nowoczesne technologie. Aparat powinien zapewniać możliwość korzystania z systemów FM (np. pomagają w lepszym słyszeniu nauczyciela, eliminując hałasy otoczenia), posiadać funkcję Bluetooth, która ułatwia komunikację i korzystanie z multimediów. Ważne też jest automatyczne dostosowywanie ustawień urządzenia w zależności od zmieniających się warunków akustycznych.
- Monitoring. Nowoczesne aparaty słuchowe mogą być wyposażone w funkcje monitorujące, które pozwalają audiologom i rodzicom śledzić, jak dziecko korzysta z aparatu i czy jego ustawienia są optymalne.
- Kolorowy, atrakcyjny wygląd. Dzieci chętniej noszą aparaty słuchowe, które im się podobają.
- Serwis. Łatwy dostęp do serwisowania i regulacji przez specjalistów ma duże znaczenie przy częstych wizytach kontrolnych i dostosowywaniu ustawień do etapu życia dziecka.
Wybór odpowiedniego aparatu słuchowego powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb dziecka oraz etapu jego rozwoju.
Jaki wybrać aparat słuchowy dla dziecka?
Dobór odpowiedniego aparatu słuchowego dla dziecka powinien być poprzedzony kompleksowymi badaniami, które określą stopień (lekki, umiarkowany, głęboki) i rodzaj (przewodzeniowy, odbiorczy, mieszany) ubytku słuchu. Każde dziecko jest inne, audiolog albo protetyk słuchu pomoże nam ocenić jaki aparat przyniesie najwięcej korzyści. Dostępne są różne typy urządzeń, które mogą sprostać różnorodnym potrzebom dziecka z niedosłuchem:
- Zauszne aparaty słuchowe (BTE). Najpopularniejsze aparaty słuchowe dla dzieci. Urządzenie umieszcza się za uchem, a dźwięk jest przekazywany przez rurkę do wkładki znajdującej się w przewodzie słuchowym. BTE są trwałe, odporne na uszkodzenia i łatwo je dopasowywać do rosnącego ucha poprzez wymianę jedynie wkładki, a nie całego aparatu. Są wskazane dla dzieci w różnym wieku, ponieważ są proste w obsłudze i dobrze sprawdzają się przy każdym stopniu ubytku słuchu. Niestety, są bardziej widoczne niż inne typy aparatów.
- Zauszne aparaty słuchowe ze słuchawką w kanale słuchowym (RIC). Podobne są do BTE. Słuchawka umieszczona bezpośrednio w zewnętrznym przewodzie słuchowym gwarantuje lepszą jakość dźwięku. Przewód łączący urządzenie ze słuchawką jest mniej widoczny od rurki stosowanej w BTE. Aparaty RIC mogą być odpowiednie dla starszych dzieci z lekkim lub umiarkowanym ubytkiem słuchu, ale nie są zalecane dla bardzo małych dzieci.
- Aparaty wewnątrzuszne (ITE). Takie aparaty są rzadziej zalecane dla małych dzieci, ale mogą być odpowiednie dla starszych dzieci z lekkim lub umiarkowanym niedosłuchem, które chcą bardziej dyskretnego urządzenia. Umieszczone są wewnątrz małżowiny usznej i są praktycznie niewidoczne. Są proste w obsłudze, ale ich moc jest ograniczona i trudniej je dopasowywać do rosnącego ucha. Są też bardziej podatne na uszkodzenia i mogą mieć mniej funkcji niż BTE.
- Aparaty wewnątrzkanałowe (ITC) i całkowicie wewnątrzkanałowe (CIC). ITC są umieszczane częściowo w kanale słuchowym, a CIC mieszczą się w nim całkowicie, co sprawia, że są najmniej widoczne. Młodsze dzieci mogą mieć problem z samodzielnym wkładaniem/wyjmowaniem takich aparatów i trudno je dopasować w razie zmiany kształtu ucha. Są zazwyczaj zalecane tylko dla starszych dzieci, młodzieży lub dorosłych z lekkim bądź umiarkowanym niedosłuchem.
Aparat słuchowy musi być perfekcyjnie dopasowany do anatomii ucha dziecka i posiadać adekwatne dla indywidualnych potrzeb funkcje – gwarantuje to komfort dla użytkownika i efektywność działania urządzenia. Źle dobrany i dopasowany aparat może powodować niewygodę, podrażnienia, a nawet ból – co zniechęca dziecko do jego noszenia. Dlatego warto skorzystać z konsultacji w profesjonalnym gabinecie protetyka słuchu. Protetyk precyzyjnie określi ubytek słuchu, dobierze odpowiednie urządzenie – w zależności od indywidualnych potrzeb dziecka i możliwości finansowych rodziców, ale także właściwie je dopasuje i zadba by aparat, działał optymalnie na każdym etapie życia młodego człowieka.
