Czym jest nagła głuchota?
Nagłą głuchotą potocznie określa się nagły niedosłuch czuciowo-nerwowy. Rozwija się on gwałtownie w czasie do 72 godzin i skutkuje pogorszeniem słuchu przede wszystkim w jednym uchu (rzadziej w obu). Kryterium audiometrycznym, pozwalającym stwierdzić wystąpienie nagłej głuchoty, jest przesunięcie progu słuchu wynoszące powyżej 30 dB i dotyczy to co najmniej 3 sąsiadujących częstotliwości.
W związku z tym, że zazwyczaj nie ma możliwości porównania obecnego wyniku badania audiometrycznego z tym sprzed wystąpienia nagłej głuchoty, punktem odniesienia jest ucho przeciwne, które nie zostało objęte procesem chorobowym.Gdy głuchota dotyczy obu uszu, uzyskany wynik porównuje się ze średnim poziomem słyszenia adekwatnym do wieku danego pacjenta.
U prawie wszystkich chorych nagła głuchota występuje w towarzystwie szumów usznych. Dodatkowo nawet co 4 osoba z nagłą głuchotą doświadcza także zawrotów głowy, które są dla chorujących szczególnie uciążliwie i pogłębiają negatywny wpływ choroby na codzienne życie pacjenta z niedosłuchem czuciowo-nerwowym.
Nagła głuchota - statystyki
Częstotliwość występowania niedosłuchu czuciowo-nerwowego (nagłej głuchoty) szacowana jest na 5 do 20 przypadków na 100 tysięcy osób, a w Polsce może dotyczyć rocznie ok. 2 tysięcy osób. Prawdopodobnie statystyki te nie oddają jednak realnej liczby zachorowań, przede wszystkim na stosunkowo częste spontaniczne powroty słuchu do normy, które następują bez żadnego leczenia.
Wraz z wiekiem częstość występowania nagłej głuchoty rośnie, a szczyt zachorowań przypada na 50-60 rok życia.
Przyczyny nagłej głuchoty
W zdecydowanej większości przypadków nagła utrata słuchu wynika z tzw. głuchoty idiopatycznej, której przyczyna nie jest znana. Podłożem tej głuchoty mogą być rozmaite zaburzenia naczyniowe, infekcje czy zaburzenia o charakterze immunologicznym lub metabolicznym. Nagły niedosłuch może być jednak równie dobrze objawem udaru mózgu – wówczas konieczna jest jak najszybsza konsultacja neurologiczna. W około 10% przypadków nagła głuchota wynika z innych przyczyn niż te wymienione wcześniej, np. z guza kąta mostowo-móżdżkowego czy nowotworu mózgu.
Nagła głuchota – co robić? Postępowanie terapeutyczne
Nagły niedosłuch czuciowo-nerwowy wymaga podjęcia interwencji lekarskiej. Samo rozpoznanie stawia się bazując na badaniu podmiotowym, przedmiotowym, słuchu oraz ocenie układu równowagi.
W przypadku podejrzenia, że patologia ma podłoże pozaślimakowe, wykonywane są również badania obrazowe mózgu. Ich typ należy jednak dostosować do indywidualnego przypadku pacjenta.
Są takie przypadki nagłej głuchoty, w których dochodzi do spontanicznej poprawy, jednak oczekiwanie na samodzielne ustąpienie problemów oraz unikanie wizyty u specjalisty nie jest dobrym rozwiązaniem. Rokowania zależne są od wielu czynników. Decydująca pod kątem prognostycznym jest poprawa słuchu, która następuje w dwóch pierwszych tygodniach choroby.
Farmakoterapia nagłej głuchoty
Na ten moment brakuje twardych dowodów, które potwierdzałyby skuteczność farmakoterapii w nagłym niedosłuchu czuciowo-nerwowym, ale mimo tego włącznie leków w okresie do dwóch tygodni od rozpoczęcia choroby, jest powszechnie stosowane.
Zdecydowanie najczęściej stosowanymi lekami są glikokortykosteroidy, które podaje się ogólnie lub dobębenkowo. Mogą zostać wdrożone również leki przeciwwirusowe, środki wspomagające mikrokrążenie, diuretyki czy suplementacja witaminowo-mineralna. Wymaga to jednak ostrożności i rozważenia zarówno ewentualnych korzyści, jak i negatywów. W leczeniu nagłej głuchoty wykorzystuje się także hiperbarię tlenową.
Dodatkowym obszarem wymagającym zainteresowania pod kątem medycznym, są występujące u chorujących zawroty głowy czy szumy uszne, które znacząco wpływają na komfort życia chorego.
Tryb leczenia nagłej głuchoty
Terapia nagłego niedosłuchu czuciowo-nerwowego może być prowadzona zarówno w trybie ambulatoryjnym, jak i szpitalno-ambulatoryjnym. Zazwyczaj hospitalizacja nie jest konieczna, chyba że u pacjenta występują objawy neurologiczne, sugerujące obecność zmian w mózgu o charakterze niedokrwiennym. Inną grupą pacjentów, u których hospitalizacja jest wskazana, są osoby chorujące na schorzenia ogólnoustrojowe.
W trakcie leczenia (zwłaszcza obejmującego farmakoterapię), zaleca się wykonać kontrolną audiometrię tonalną. Uzyskane wyniki mogą ułatwić zindywidualizowanie dawek i długości prowadzonej farmakoterapii.
Badanie wykonane po zakończeniu leczenia służy natomiast ocenie stopnia poprawy słuchu lub braku wystąpienia tego efektu. Kontrolne badania wskazane są również w czasie 3-6 miesięcy od zakończenia terapii.
Niesatysfakcjonujące efekty leczenia – co dalej?
Może się zdarzyć, że terapia nagłej głuchoty nie przyniesie oczekiwanych rezultatów. W przypadku takich pacjentów szczególnie istotna jest rehabilitacja. Rehabilitacja słuchu zakłada – zależnie od potrzeb – zastosowanie aparatu słuchowego lub wszczepu ślimakowego. Konieczne mogą być również działania, które będą miały na celu minimalizację niekorzystnego wpływu na życie pacjenta towarzyszących głuchocie szumów usznych oraz występujących zawrotów głowy.
Bibliografia:
- Śliwińska-Kowalska, M., Narożny, W., Sekula, A., Pawlak-Osińska, K., Morawski, K. i wsp. Nagły niedosłuch czuciowo-nerwowy – stanowisko Polskiego Towarzystwa Audiologicznego i Foniatrycznego dotyczące zaleceń diagnostycznych i terapeutycznych. Otorynolaryngologia 2015, 14(2): 65-73.
- Narożny, W. Nagła głuchota – stan naglący nie tylko dla otolaryngologa. Forum Medycyny Rodzinnej 2007, tom 1, nr 1, 17–24.
