Test Rinnego to jedno z badań stroikowych stosowanych w diagnostyce zaburzeń słuchu. Polega na ocenie i porównaniu dwóch rodzajów przewodnictwa dźwięku w uchu człowieka — powietrznego (AC) i kostnego (BC). Dzięki próbie można określić ewentualny typ niedosłuchu — przewodzeniowy lub odbiorczy. Nie tylko stosowana jest w codziennej praktyce otolaryngologicznej, może również służyć lekarzom pierwszego kontaktu do wstępnej oceny słuchu pacjenta.
Powietrzne i kostne przewodnictwo dźwięku w uchu człowieka
- Powietrzne przewodnictwo dźwięku w uchu (AC – Air Conduction). Małżowina uszna wychwytuje z otoczenia fale dźwiękowe, które przez zewnętrzny przewód słuchowy docierają do błony bębenkowej, wprawiając ją w drgania. Wibracje błony odbiera łańcuch kosteczek (młoteczek, kowadełko, strzemiączko) w uchu środkowym i wzmocnione przekazuje do ślimaka w uchu wewnętrznym. Drgania powodują ruch płynów w ślimaku i to falowanie pobudza słuchowe komórki rzęsate, które przekształcają wibracje w impulsy elektryczne wysyłane nerwem słuchowym do mózgu. W mózgu powstaje wrażenie słuchowe.
- Kostne przewodnictwo dźwięku w uchu (BC – Bone Conduction). Przewodnictwo kostne omija ucho zewnętrzne i środkowe bezpośrednio, dostarczając dźwięk do ucha wewnętrznego przez kości czaszki (dalej droga słuchowa przebiega tak samo jak w przypadku przewodnictwa powietrznego). Wykorzystywane jest do badań diagnostycznych, aby ocenić funkcję ucha wewnętrznego i wykluczyć problemy z uchem zewnętrznym i środkowym.
Wskazania do przeprowadzenia próby Rinnego
Próba Rinnego jest stosowana w wielu sytuacjach klinicznych, zwłaszcza w celu oceny słuchu i w trakcie diagnozowania różnych rodzajów niedosłuchu:
- Badanie przesiewowe słuchu (wykrywające ewentualną chorobę, zanim pojawią się pierwsze objawy), np. u dzieci z problemami w rozwoju mowy, u seniorów w celu oceny starzenia się słuchu, czy u osób narażonych na długotrwały hałas.
- Podejrzenie niedosłuchu przewodzeniowego lub odbiorczego.
- Określenie typu niedosłuchu i lokalizacji miejsca uszkodzenia – w połączeniu z innymi badaniami, np. z próbą Webera.
- Ocena skuteczności leczenia. Np. po zabiegach chirurgicznych czy po terapii farmakologicznej.
- Diagnostyka zawrotów głowy i zaburzeń równowagi.
- Ocena urazów akustycznych słuchu, np. wynikających z ekspozycji na gwałtowny, bardzo głośny dźwięk, taki jak wybuch.
Stroik (kamerton) używany w trakcie próby Rinnego
Stroik, często nazywany kamertonem, to instrument wytwarzający dźwięk o określonej, stałej częstotliwości. W próbie Rinnego najczęściej stosowana jest częstotliwość 512 herców (rzadziej używa się 256Hz i 128Hz). Urządzenie wykonane jest z metalu (np. stal nierdzewna, aluminium), ma kształt litery „U” osadzonej na podstawie, która pełni też rolę uchwytu. Rozmiar zależy od częstotliwości generowanego dźwięku. Długość może wynosić od 12 do 30 centymetrów. Stroik uruchamia się, uderzając jednym z ramion o twardą, ale elastyczną powierzchnię, np. dłoń, kolano, lub specjalny blok gumowy.
Przebieg próby Rinnego
Test Rinnego jest badaniem całkowicie bezpiecznym, nieinwazyjnym i bezbolesnym. Wymaga współpracy pacjenta, dlatego nie jest zalecany dla dzieci poniżej siódmego roku życia i dla osób z ograniczoną możliwością komunikowania się. Każde ucho bada się oddzielnie, a badanie polega na mierzeniu czasu słyszalności dźwięku stroika przez przewodnictwo kostne i powietrzne.
- Przewodnictwo kostne bada się, przykładając wprawiony w wibracje kamerton do wyrostka sutkowatego (fragmentu kości skroniowej ulokowanego tuż za uchem), a badany sygnalizuje moment, w którym dźwięk urządzenia przestał być dla niego słyszalny.
- Natychmiast po sygnale od pacjenta, badane jest przewodnictwo powietrzne – poprzez przystawienie wciąż drgającego kamertonu (bez ponownego uruchamiania) do ucha, w odległości 1 – 2 cm od małżowiny. W prawidłowo działającym uchu dźwięk stroika znowu powinien być słyszalny. Jeżeli badany nadal nie słyszy – procedurę wykonuje się ponownie, ale w kolejności odwrotnej, najpierw próbę powietrzną, a później próbę kostną.
Wyniki próby Rinnego i ich interpretacja
- „Rinne dodatni”. Dźwięk jest słyszalny około trzy razy dłużej przez przewodnictwo powietrzne niż przez przewodnictwo kostne — słuch prawidłowy.
- „Rinne ujemny”. Dźwięk jest słyszalny dłużej przez przewodnictwo kostne niż przez przewodnictwo powietrzne – niedosłuch przewodzeniowy (np. czop woskowinowy w zewnętrznym przewodzie słuchowym, perforacja błony bębenkowej, otoskleroza, zapalenie ucha).
- „Rinne mały”. Dźwięk jest słyszalny dłużej przez przewodnictwo powietrzne niż przez przewodnictwo kostne, ale oba czasy są krótsze niż u osób z prawidłowym słuchem – niedosłuch odbiorczy (uszkodzony narząd Cortiego w uchu wewnętrznym lub uszkodzony nerw przedsionkowo – ślimakowy).
- „Rinne nieskończenie dodatni”. Stroik słyszalny tylko drogą powietrzną.
- „Rinne nieskończenie ujemny”. Stroik słyszalny tylko drogą kostną.
W leczeniu schorzeń słuchu kluczowe znaczenie ma jak najwcześniejsze wykrycie problemów. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne. Próba Rinnego jest prostym i skutecznym testem diagnostycznym, który ujawnia nieprawidłowości i pomaga określić, czy niedosłuch jest przewodzeniowy, czy odbiorczy. Wyniki te, w połączeniu z innymi badaniami, takimi jak próba Webera i audiometria, umożliwiają dokładniejszą diagnozę i planowanie odpowiedniego leczenia.
