Objawy mizofonii
Mizofonia wywołuje szereg objawów, w tym
- irytację,
- złość,
- agresję,
- niepokój,
- inne objawy zmniejszające jakość życia pacjenta.
Pośród objawów somatycznych możemy wymienić:
- wzrost ciśnienia krwi,
- wzrost tętna,
- ucisk w klatce piersiowej,
- „gęsią skórkę”.
Czynniki wywołujące objawy mizofonii
Osoby cierpiące na mizofonię reagują negatywnie na dźwięki o zróżnicowanych parametrach akustycznych,
- szelest papieru,
- żucie jedzenia,
- przełykanie,
- oddychanie i chrapanie,
- mlaskanie,
- kaszel, „pociąganie nosem”,
- odgłosy urządzeń domowych (pralka, suszarka, czajnik elektryczny),
- pukanie palcami,
- dźwięki wydawane przez zwierzęta.
Te dźwięki wydają się być nadmiernie wyostrzone dla osób z mizofonią, co prowadzi do silnych reakcji emocjonalnych.
W przypadku niedosłuchu i osób ze zwiększoną wrażliwością na dźwięki założenie aparatu słuchowego może spotęgować odczuwanie nieprzyjemnych wrażeń akustycznych i łańcuchowych reakcji emocjonalnych. Jest to szczególnie ważne w przypadku małych dzieci, co może spowodować awersje do aparatów słuchowych i niechęć do współpracy w tym zakresie z protetykiem słuchu i rodzicem.
Geneza mizofonii
Przyczyny mizofonii nie są do końca znane, ale istnieje wiele teorii na ten temat. Niektórzy sugerują, że jest to spowodowane zaburzeniem przetwarzania dźwięków w mózgu, podczas gdy inni uważają, że może to być związane z traumatycznymi doświadczeniami z dziecinstwa.
Mizofonia nie jest związana z uszkodzeniem drogi słuchowej, jednak może w istotny sposób ograniczać funkcjonowanie jednostki w obszarze życia rodzinnego, towarzyskiego czy zawodowego
Istnieją koncepcje (Siepsiak, Dragan,2019) wyjaśniające to zjawisko jako dysfunkcję centralnej drogi słuchowej, w której funkcjonują wzmocnione połączenia neuronalne między układem słuchowym i limbicznym dla pewnych odgłosów. Różnice w przetwarzaniu bodźców awersyjnych upatruje się w funkcjonalnych połączeniach neuronalnych między przednią korą wyspy, a regionami odpowiedzialnymi za regulację emocji oraz w zwiększonej mielinizacji w korze przedczołowej u osób z mizofonią. Możliwe jest jednak również całkowicie psychologiczne pochodzenie uwrażliwienia, wskutek nieprzyjemnych doświadczeń indywidualnych, które utrwaliły reakcję awersyjną drogą uczenia się.
Mizofonia u osób ekstrawertycznych i introwertycznych
Badając sposób reagowania na hałas podczas wykonywania wysiłku umysłowego, Belojevic i in. (2003) zauważyli, że osoby ekstrawertywne lepiej znoszą hałas niż introwertycy.
- Ekstrawertycy, którzy poszukują stymulacji dla osiągnięcia optymalnego poziomu pobudzenia, nie pogarszają jakości wykonania realizowanego w hałasie zadania, mniej się irytują, a nawet mogą potrzebować stymulacji dźwiękowej podczas monotonnych zadań.
- Introwertycy są bardziej wrażliwi na hałas, a jeśli są zmuszeni do pracy w hałaśliwym otoczeniu, mogą w konsekwencji być mniej wydajne, przejawiać problemy emocjonalne i psychosomatyczne.
Niezależnie od wrodzonego ekstrawertyzmu czy introwertyzmu, osoby neurotyczne, niestabilne emocjonalnie, odczuwające niepokój nasilający się zwłaszcza wpływem stresu, mają największe trudności ze skutecznym radzeniem sobie z hałasem podczas pracy umysłowej.
Ze względu na industrializację i urbanizację, wszechobecny czynnik, jakim jest hałas, staje się przyczyną obniżenia wydajności (lub zwiększenia wkładanego wysiłku) w nauce i pracy zawodowej oraz problemów emocjonalnych wielu osób.
Hałas upośledza zwłaszcza wykonanie zadań wymagających precyzji i skupienia, podczas gdy w odniesieniu do zadań opartych na sile fizycznej może nie stanowić szczególnego obciążenia.
Jak zdiagnozować mizofonię?
Mizofonia jest stosunkowo mniej znaną chorobą, która często jest źle rozumiana i błędnie diagnozowana. Często jest mylona z innymi schorzeniami, takimi jak:
- uogólnione zaburzenie lękowe,
- zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne,
- zwykła irytacja,
- chorobę afektywną dwubiegunową,
- nerwicę natręctw,
- fonofobię.
Rozpoznanie mizofonii może być trudne, ponieważ często wymaga dokładnej oceny przez specjalistę zdrowia psychicznego. Kryteria diagnozy mogą obejmować historię silnych reakcji emocjonalnych na dźwięki wyzwalające, zachowania unikowe oraz znaczny niepokój lub upośledzenie w codziennym funkcjonowaniu.
Metody diagnostyczne opierają się przede wszystkim na rozpoznaniu symptomów i porównaniu ich z objawami występującymi w innych schorzeniach oraz wykluczeniu innych potencjalnych przyczyn występujących objawów.
Mizofonia – test (narzędzie wspierające)
Test mizofonii to wspierające narzędzie diagnostyczne służące do oceny osób, które mogą cierpieć na mizofonię. Test składa się z dwóch części.
- Pierwsza część to ankieta, w której pyta się o problemy ze słuchem, nadwrażliwość słuchową oraz obecność określonych dźwięków powodujących dyskomfort. Pomaga to ocenić ogólną wrażliwość danej osoby na hałas i jej reakcje na określone czynniki wyzwalające.
- W drugiej części testu uczestnicy proszeni są o wysłuchanie 28 różnych dźwięków, każdy powtarzany trzykrotnie. Następnie proszeni są o uszeregowanie dźwięków od najprzyjemniejszego do najbardziej nieprzyjemnego. Pomaga to określić, które dźwięki mogą być szczególnie niepokojące lub wyzwalające dla danej osoby.
Metody leczenia mizofonii
Bez względu na przyczynę, istnieją metody leczenia mizofonii, takie jak:
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT – cognitive behavioral therapy) może pomóc osobom nauczyć się zarządzać swoimi reakcjami emocjonalnymi w celu wyzwalania dźwięków i rozwijać zdrowsze mechanizmy radzenia sobie z nimi. Terapia CBT jest oparta na założeniu, że ludzkie zachowania i emocje zależą od wyuczonego schematu reagowania na otaczający nas świat i sytuacje, które nam się przydarzają.
- Terapia dźwiękowa, taka jak biały szum lub delikatna muzyka, może być również pomocna w zmniejszaniu wpływu dźwięków wyzwalających.
Współpraca z psychologiem i zwiększanie świadomości na temat tego zaburzenia może pomóc pacjentowi lepiej sobie radzić z tym schorzeniem
Mizofonia może nadzywczaj negatywnie wpłynąć na życie pacjenta, utrudniając codzienne funkcjonowanie i prowadząc do poważnych problemów zdrowotnych. Dlatego ważne jest, aby uzyskać odpowiednią diagnozę i leczenie od wykwalifikowanych specjalistów.
